Een tijdige ontdekking van brand beperkt de schade en kan levens redden. Een goede brandmeldinstallatie kan de verwoestende gevolgen van een brand vaak voorkomen of beperken. In de particuliere sector redden rook-, hitte- en koolmonoxidemelders jaarlijks honderden levens. Vanaf 1 juli 2022 moet om deze reden ook ieder woonhuis voorzien zijn van rookmelder(s).
In de zakelijke sector en zeker ook bij openbare gebouwen gelden er strengere eisen. Deze staan omschreven in de NEN2535, in het bouwbesluit 2012 en het besluit bouwwerken leefomgeving (Omgevingswet 2024).
Een bouwwerk moet voorzieningen hebben voor het tijdig ontdekken van brand zodat aanwezigen tijdig kunnen vluchten. Voor een aantal gebruiksfuncties is een brandmeld- en ontruimingsalarminstallatie verplicht.